Tuy nhiên, thực trạng hiện nay nhà vườn và thương lái chỉ dựa vào kinh nghiệm để thu hoạch, thu mua và tiêu thụ. Bên cạnh đó việc tiêu thụ mít gặp trở ngại với trái chín không đồng đều, hay việc xử lý làm chín với các hóa chất không được kiểm soát an toàn điều này làm giảm giá trị kinh tế, chất lượng và an toàn sản phẩm quả mít siêu sớm.
Hầu hết các loại trái cây tạo ra khí gọi là ethylene và bắt đầu quá trình chín. Mức ethylene trong trái cây chưa chín là rất thấp, nhưng khi trái cây phát triển, chúng tạo ra một lượng lớn hơn để đẩy nhanh quá trình chín hoặc giai đoạn chín được gọi là “climacteric”. Mức ethylene và tốc độ chín là một quá trình phụ thuộc vào giống. Quá trình chín có liên quan đến những thay đổi trong thành phần sinh hóa của trái cây, tức là sự chuyển đổi tinh bột thành đường. Trên cơ sở đặc tính chín, trái cây được phân loại theo nhóm trái cây có đỉnh hô hấp và trái cây không có đỉnh hô hấp.
Trái cây không có đỉnh hô hấp là những trái cây sau khi thu hoạch sẽ không chín nữa. Trái cây không có đỉnh hô hấp tạo ra một lượng rất nhỏ ethylene. Các loại trái cây không có đỉnh hô hấp bao gồm Cam, Bưởi, Nho, Vải, Dưa hấu, Chôm chôm, Nhãn và Dâu tây.
Việc xử lý làm chín trên mít hiện có hai biện pháp được áp dụng xử lý phổ biến là nhúng ethephon và xử lý với khí ethylene bằng máy phát tạo khí ethylene.
Ethrel / Ethephon: Ethrel là tên thương mại của Ethephon (axit 2- choloroethanephosphonic). Nó được sử dụng để tăng cường quá trình chín sau thu hoạch. Quả chín bằng ethephon có màu sắc dễ chấp nhận hơn quả chín tự nhiên (Rahman và cộng sự, 2008) và có thời hạn sử dụng lâu hơn quả được làm chín bằng CaC2 (Medlicott và cộng sự, 1987). Ethephon bị phân hủy thành ethylene, ion bi-phosphate và ion clorua trong dung dịch nước (Singal và cộng sự, 2011). Ethylene được giải phóng tiếp tục đẩy nhanh quá trình chín. Nó có nhược điểm lớn là nó được áp dụng cho trái bằng cách phun hoặc nhúng trong dung dịch (Pendharkar và cộng sự, 2011). Nó chỉ làm tăng một bước trong việc xử lý và nhưng có thể gây ra nguy cơ hư hỏng do vi sinh vật (IbtissamAbdalla Mohamed-Nour và cộng sự, 2010; Madamba, 1977). Có một cách khác với việc sử dụng ethrel/ethephon. Ethephon có tính axit mạnh khi ở trong dung dịch với nước, pH của nó được tạo ra để tăng lên trên 5, khi đó phân tử ethephon bị thủy phân một cách tự nhiên và giải phóng ethylene (Saraswathy và cộng sự, 2007).
Máy phát ethylene: Ethylene thường được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) công nhận là An toàn (GRAS) và nằm trong danh mục các chất thực phẩm, khi được sử dụng cho các mục đích được chỉ định, và tuân theo thực hành sản xuất tốt. Ethylene có thể được sản xuất thương mại nhưng không an toàn khi sử dụng các bình chứa đầy ethylene, với tính chất dễ nổ ở nồng độ cao (27.000ppm). Do đó nên sử dụng phương pháp an toàn hơn để sản xuất ethylene. Máy phát xúc tác được sử dụng để sản xuất khí ethylene, đơn giản và an toàn. Trong máy phát ethylen, chất lỏng tạo ra ethylen khi đun nóng với sự có mặt của chất xúc tác. Các máy phát này hiện được sử dụng rộng rãi để cung cấp ethylene trong phòng ủ chín. Chất lỏng bao gồm ethanol và các tác nhân hỗ trợ xúc tác quá trình khử nước (Saraswathy và cộng sự. 2008). Cảm biến ethylen có thể được sử dụng để kiểm soát chính xác lượng khí. Nó cũng có thể kiểm soát chính xác RH và CO2, và thậm chí tạo khí cho trái mà không cần người làm chín.
Trái mít siêu sớm (changai) cần thu hoạch tránh xơ đen, đảm bảo độ chín 119-126 ngày sau khi đậu trái và không bị thối hỏng, tổn thương cơ học thì phù hợp cho quá trình làm chín và bảo quản sau thu hoạch. Trái để chín tự nhiên ở nhiệt độ phòng 5-6 ngày tùy vào điều kiện thời tiết và mùa vụ.
Đối với xử lý máy phát khí ethylen để trái tiếp xúc với 50-100 ppm ethylene trong 24 giờ làm tăng tốc độ chín của mít ở 20-25°C. Tuy nhiên nồng độ xử lý có thể tăng lên theo mức độ kín hở của phòng xử lý. Trái sẽ chín sau 3- 4 ngày sau khi xử lý khí ethylene nhiệt độ phòng. Trong quá trình chín, tinh bột được chuyển hóa thành đường, màu sắc thịt quả chuyển từ trắng nhạt hoặc vàng nhạt sang vàng và mùi thơm của quả trở nên mãnh liệt.
Tác giả bài viết: ThS. Nguyễn Thanh Tùng
Nguồn tin: SOFRI